بررسی ترکیبات شیمیایی عصاره هگزانی گیاه جعفری معطر (Tagetes minuta L.) و اثر ضدلارو پشه آنوفل استفنسی Anopheles stephensi))

مقدمه: گیاه جعفری معطر (Tagetes minuta L.) یکی از اعضای خانواده Asteraceae می‌باشد که بومی آمریکای جنوبی بوده و از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش یافته است و هم‌اکنون در هر پنج قاره جهان یافت می‌شود. این گیاه دارای استفاده‌های فراوانی در فرهنگ مردم بومی آمریکای جنوبی و آفریقای شرقی دارد که از جمله این استفاده‌ها دورکنندگی حشرات، طعم‌دهنده و چاشنی می‌باشد. مطالعات زیادی بر روی این گیاه گزارش شده است ولی مطالعه روی اثرات ضدلارو و پشه ناقل مالاریا گزارش نگردیده است. روش بررسی: در این مطالعه عصاره هگزانی گیاه با استفاده از روش خیساندن تهیه و سپس ترکیبات تشکیل دهنده عصاره حاصل توسط دستگاه GC/MS شناسایی و تعیین گردید. همچنین اثر ضد لارو پشه آنوفل استفنسی عصاره هگزانی گیاه مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: بازده کار عصاره گیری با روش خیساندن با حلال هگزان 6/2 درصد وزنی – وزنی بود. شانزده ترکیب که شامل 4/93 درصد کل عصاره بود شناسایی گردید. سیس- بتا- اوسیمن با 39/43 درصد کل عصاره، عمده‌ترین ترکیب بود. LC50 و LC90 عصاره بر علیه لارو پشه آنوفل استفنسی به ترتیب 1517/3 میلی‌گرم بر لیتر و 9167/11 میلی‌گرم بر لیتر تعیین گردید. نتیجه‌گیری: بازده میزان روغن فرار حاصل از روش استخراج با هگزان بالاتر از روش تقطیر با آب جوش و غلظت ترکیب عمده آن (سیس – بتا- اوسیمن) نیز بیشتر است. LC50 و LC90 عصاره هگزانی از مشابه مربوط به روغن فرار حاصل از تقطیر با آب داغ بیشتر است و با غلظت بیشتری دارای اثر مشابه می‌باشد.